OBJAŠNJENJE u vezi sa godišnjim porezom na dohodak građana za 2020. godinu

1. Godišnji porez na dohodak građana

Godišnji porez na dohodak građana plaćaju fizička lica koja su u kalendarskoj godini ostvarila dohodak veći od trostrukog iznosa prosečne godišnje zarade po zaposlenom isplaćene u Republici Srbiji u godini za koju se utvrđuje porez, prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike, u skladu sa odredbom člana 87. stav 1. Zakona o porezu na dohodak građana („Službeni glasnik RS”, br. 24/01, 80/02, 80/02-dr. zakon, 135/04, 62/06, 65/06-ispravka, 31/09, 44/09, 18/10, 50/11, 91/11-US, 93/12, 114/12-US, 47/13, 48/13-ispravka, 108/13, 57/14, 68/14-dr. zakon, 112/15, 113/17, 95/18, 86/19 i 153/20 - u daljem tekstu: Zakon).

2. Poreski obveznici

Saglasno članu 87. stav 1. Zakona, obveznici godišnjeg poreza na dohodak građana su fizička lica koja su u kalendarskoj godini ostvarila dohodak veći od trostrukog iznosa prosečne godišnje zarade po zaposlenom isplaćene u Republici Srbiji u godini za koju se utvrđuje porez, prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike, i to:

1) rezidenti za dohodak ostvaren na teritoriji Republike Srbije i u drugoj državi;

2) nerezidenti za dohodak ostvaren na teritoriji Republike Srbije.

3. Neoporezivi iznos

Neoporezivi iznos dohotka za 2020. godinu je 2.987.424 dinara i jednak je visini trostrukog iznosa prosečne godišnje zarade po zaposlenom u Republici Srbiji u 2020. godini, prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.

Prema podatku Republičkog zavoda za statistiku, objavljenom u „Službenom glasniku RS”, broj 17/21, prosečna godišnja zarada po zaposlenom u Republici Srbiji za 2020. godini iznosi 995.808 dinara.

4. Prihodi koji se oporezuju

Prema odredbama člana 87. stav 2. Zakona, predmet oporezivanja godišnjim porezom na dohodak građana za 2020. godinu su prihodi koji su isplaćeni (ostvareni) u periodu od 1. januara zaključno sa 31. decembrom 2020. godine, nezavisno od toga za koji su period isplaćeni, i to:

1) zarada iz čl. 13. do 15b ovog zakona;

2) oporezivi prihod od samostalne delatnosti iz člana 33. stav 2. i člana 40. ovog zakona;

3) oporezivi prihod od autorskih i srodnih prava i prava industrijske svojine iz čl. 55. i 60. ovog zakona;

4) oporezivi prihod od nepokretnosti iz člana 65v ovog zakona;

5) oporezivi prihod od davanja u zakup pokretnih stvari iz člana 82. st. 3. i 4. ovog zakona;

6) oporezivi prihod sportista i sportskih stručnjaka iz člana 84a ovog zakona;

6a) oporezivi prihod od pružanja ugostiteljskih usluga iz člana 84b ovog zakona;

7) oporezivi drugi prihodi iz člana 85. ovog zakona;

8) prihodi po osnovima iz tač. 1) do 6) i tačke 7), ostvareni i oporezovani u drugoj državi za obveznike iz člana 87. stav 1. tačka 1) Zakona.

5. Prihodi koji se umanjuju za plaćeni porez i doprinose za obavezno socijalno osiguranje

Prema odredbi člana 87. stav 3. Zakona, zarada, oporezivi prihod od samostalne delatnosti za preduzetnike paušalce, oporezivi prihod od autorskih i srodnih prava i prava industrijske svojine, oporezivi prihod sportista i sportskih stručnjaka i oporezivi drugi prihodi iz člana 85. Zakona, umanjuju se za porez i doprinose za obavezno socijalno osiguranje plaćene u Republici Srbiji na teret lica koje je ostvarilo zaradu, odnosno oporezive prihode, a ostali oporezivi prihodi koji su predmet oporezivanja godišnjim porezom - oporezivi prihod od samostalne delatnosti za preduzetnike koji vode poslovne knjige a nisu se opredelili za ličnu zaradu, oporezivi prihod od nepokretnosti, oporezivi prihod od davanja u zakup pokretnih stvari i oporezivi prihodi od pružanja ugostiteljskih usluga - umanjuju se za porez plaćen na te prihode u Republici Srbiji. Za preduzetnike koji vode poslovne knjige a koji su se opredelili za ličnu zaradu, zarada se umanjuje za porez i doprinose za obavezno socijalno osiguranje plaćene u Republici Srbiji na teret tog preduzetnika, a oporezivi prihod iz člana 33. stav 2. Zakona koji ostvari od samostalne delatnosti umanjuje se za porez plaćen na te prihode u Republici Srbiji.

Po osnovu prihoda od samostalne delatnosti za preduzetnike paušalce oporezivi prihod umanjuje se za porez i doprinose za obavezno socijalno osiguranje koji su u Republici Srbiji plaćeni na paušalno utvrđeni prihod za koji se utvrđuje godišnji porez. Za preduzetnike koji vode poslovne knjige, a nisu se opredelili za ličnu zaradu, oporezivi prihod od samostalne delatnosti umanjuje se za porez koji je u Republici Srbiji plaćen na prihod od samostalne delatnosti za koji se utvrđuje godišnji porez, a za preduzetnike koji vode poslovne knjige i opredelili su se za ličnu zaradu, oporezivi prihod od samostalne delatnosti umanjuje se za porez plaćen u Republici Srbiji na prihod od samostalne delatnosti za koji se utvrđuje godišnji porez i uvećava se za iznos isplaćene lične zarade (umanjene za porez i doprinose za obavezno socijalno osiguranje plaćene u Republici Srbiji na teret tog preduzetnika) koja je predmet oporezivanja godišnjim porezom.

Dakle, za porez na dohodak građana i doprinose za obavezno socijalno osiguranje plaćene u Republici Srbiji na teret lica koje je ostvarilo prihod umanjuju se:

- zarada, odnosno lična zarada preduzetnika i preduzetnika poljoprivrednika,

- oporezivi prihod od samostalne delatnosti za preduzetnike paušalce,

- oporezivi prihod od autorskih i srodnih prava i prava industrijske svojine,

- oporezivi prihod sportista i sportskih stručnjaka, i

- oporezivi drugi prihodi iz člana 85. Zakona.

Za porez na dohodak građana koji je plaćen u Republici Srbiji umanjuju se sledeći prihodi:

- oporezivi prihod od samostalne delatnosti za preduzetnike koji vode poslovne knjige,

- oporezivi prihod od nepokretnosti,

- oporezivi prihod od davanja u zakup pokretnih stvari,

- oporezivi prihodi od pružanja ugostiteljskih usluga, i

- oporezivi drugi prihodi iz člana 85. Zakona.

Prihodi fizičkog lica - rezidenta Republike Srbije koji su ostvareni i oporezovani u drugoj državi, umanjuju se za porez plaćen u toj drugoj državi (član 87. stav 5. Zakona).

U slučaju da su doprinosi za obavezno socijalno osiguranje u toku 2020. godine plaćeni iz osnovice koja prelazi iznos najviše godišnje osnovice doprinosa od 4.423.080 dinara, obveznik ima pravo na povraćaj više plaćenog iznosa doprinosa saglasno Zakonu o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje („Službeni glasnik RS”, br. 84/04, 61/05, 62/06, 5/09, 52/11, 101/11, 47/13, 108/13, 57/14, 68/14-dr. zakon, 112/15, 113/17, 95/18, 86/19 i 153/20).

Iznos najviše godišnje osnovice doprinosa za obavezno socijalno osiguranje za 2020. godinu iznosi 4.423.080 dinara („Službeni glasnik RS”, broj 93/19).

Prema odredbi člana 87. stav 4. Zakona, dohodak koji se oporezuje godišnjim porezom uvećava se za iznos koji se, u kalendarskoj godini za koju se utvrđuje godišnji porez, obvezniku isplati po osnovu povraćaja doprinosa za obavezno socijalno osiguranje u skladu sa zakonom kojim se uređuju doprinosi za obavezno socijalno osiguranje. Saglasno tome, iznos koji je u 2020. godini obvezniku isplaćen po osnovu povraćaja više plaćenih doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, uračunava se u dohodak koji se oporezuje godišnjim porezom za 2020. godinu.

6. Dohodak za oporezivanje

Saglasno odredbi člana 87. stav 6. Zakona, dohodak za oporezivanje čini razlika između dohotka utvrđenog u skladu sa st. 2. do 5. ovog člana i neoporezivog iznosa iz stava 1. istog člana Zakona.

To znači, da se dohodak za oporezivanje utvrđuje kao razlika između godišnjeg zbira prihoda (koji su predmet oporezivanja godišnjim porezom na dohodak građana, uvećanog za iznos koji se obvezniku isplati po osnovu povraćaja doprinosa) ostvarenog u 2020. godini umanjenog za porez i doprinose za obavezno socijalno osiguranje plaćene na prihod koji je ostvaren u toj kalendarskoj godini i neoporezivog iznosa od 2.987.424 dinara.

7. Poreska osnovica

Poresku osnovicu za plaćanje godišnjeg poreza na dohodak građana predstavlja oporezivi dohodak, saglasno odredbama člana 88. Zakona. Oporezivi dohodak čini razlika između dohotka za oporezivanje i ličnih odbitaka iz člana 88. stav 1. Zakona.

Prema članu 88. stav 1. Zakona, obveznik godišnjeg poreza na dohodak građana ima pravo na lične odbitke koji iznose:

- za obveznika - 40% od prosečne godišnje zarade po zaposlenom, što iznosi 398.323 dinara;

- za izdržavanog člana porodice - 15% od prosečne godišnje zarade po zaposlenom, po članu, što iznosi 149.371 dinara.

Ukupan iznos ličnih odbitaka ne može biti veći od 50% dohotka za oporezivanje.

Ako su dva ili više članova porodice obveznici godišnjeg poreza na dohodak građana, odbitak za izdržavane članove porodice može da ostvari samo jedan obveznik.

8. Poreska stopa

Prema odredbi člana 89. Zakona, godišnji porez na dohodak građana obračunava se i plaća po propisanoj poreskoj stopi.

Naime, za poreskog obveznika koji je u kalendarskoj godini ostvario oporezivi dohodak do šestostruke prosečne godišnje zarade, stopa godišnjeg poreza je 10%.

Ukoliko je poreski obveznik ostvario oporezivi dohodak koji je viši od šestostruke prosečne godišnje zarade, na iznos koji je viši od šestostruke prosečne godišnje zarade primenjuje se stopa godišnjeg poreza od 15%.

Prema tome, ako je poreski obveznik ostvario oporezivi dohodak u iznosu:

- do 5.974.848 dinara - primenjuje se poreska stopa od 10%;

- preko 5.974.848 dinara - primenjuje se poreska stopa od 10% na iznos do 5.974.848 dinara, a poreska stopa od 15% na iznos preko 5.974.848 dinara.

9. Poreska prijava

Poreska prijava za utvrđivanje godišnjeg poreza na dohodak građana za 2020. godinu podnosi se na Obrascu PPDG-2R - Poreska prijava za utvrđivanje godišnjeg poreza na dohodak građana za ____ godinu, koji je propisan Pravilnikom o obrascima poreskih prijava za utvrđivanje poreza na dohodak građana koji se plaća po rešenju („Službeni glasnik RS”, br. 90/17, 38/18, 20/19 i 19/21).

Poresku prijavu na Obrascu PPDG-2R poreski obveznik može da podnese u elektronskom obliku ili u pismenom obliku - neposredno ili putem pošte.

U elektronskom obliku poreska prijava se podnosi upotrebom elektronskih servisa Poreske uprave, na način propisan pravilnikom kojim se uređuje podnošenje poreske prijave elektronskim putem.

U pismenom obliku poresku prijavu obveznik - rezident može da podnosi neposredno ili putem pošte, organizacionoj jedinici Poreske uprave nadležnoj za teritoriju na kojoj ima prebivalište, odnosno boravište.

Nerezidentni obveznik preko poreskog punomoćnika određenog u skladu sa Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji („Službeni glasnik RS”, br. 80/02, 84/02-ispravka, 23/03-ispravka, 70/03, 55/04, 61/05, 85/05-dr. zakon, 62/06-dr. zakon, 61/07, 20/09, 72/09-dr. zakon, 53/10, 101/11, 2/12-ispravka, 93/12, 47/13, 108/13, 68/14, 105/14, 91/15-autentično tumačenje, 112/15, 15/16, 108/16, 30/18, 95/18, 86/19 i 144/20), poresku prijavu u pismenom obliku podnosi organizacionoj jedinici Poreske uprave nadležnoj za teritoriju na kojoj je mesto ostvarivanja prihoda, odnosno boravište obveznika, odnosno prebivalište ili sedište poreskog punomoćnika.

Poresku prijavu u pismenom obliku može podneti poreski obveznik ili lice koje je poreski obveznik ovlastio za podnošenje poreske prijave i preduzimanje radnji koje su u vezi sa podnetom prijavom.

Poreska prijava podnosi se najkasnije do 17. maja 2021. godine. Kako je poslednji dan zakonskog roka 15. maj 2021. godine subota, rok ističe kad protekne prvi naredni radni dan (ponedeljak 17. maj 2021. godine).

Godišnji porez na dohodak građana utvrđuje rešenjem nadležni poreski organ, na osnovu podataka iz poreske prijave, poslovnih knjiga i drugih podataka koji su od značaja za utvrđivanje poreske obaveze.

NAPOMENA: Obveznici godišnjeg poreza na dohodak građana za 2020. godinu, po osnovu čijih zarada, odnosno prihoda od samostalne delatnosti je privredni subjekt ostvario pravo na odlaganje dospelosti za plaćanje poreza i doprinosa i pravo na odlaganje plaćanja u propisanim rokovima, saglasno Uredbi o fiskalnim pogodnostima i direktnim davanjima privrednim subjektima u privatnom sektoru i novčanoj pomoći građanima u cilju ublažavanja ekonomskih posledica nastalih usled bolesti COVID-19 („Službeni glasnik RS”, br. 54/20 i 60/20), Zaključku Vlade 05 broj 401-6052/2020 („Službeni glasnik RS”, br. 104/20 i 106/20) i Uredbi o postupku i načinu odlaganja plaćanja dugovanog poreza i doprinosa u cilju ublažavanja ekonomskih posledica nastalih usled bolesti COVID-19 („Službeni glasnik RS”, broj 156/20), za potrebe utvrđivanja godišnjeg poreza na dohodak građana na Obrascu PPDG-2R pod red. br. 3.1.2, 3.3.2, 3.3.3. i 3.3.5. iskazuju podatke o porezu i doprinosima, koji podaci u sebi sadrže i iznos poreza i doprinosa za koje je privredni subjekt ostvario pravo na odlaganje dospelosti za plaćanje i pravo na odlaganje plaćanja u propisanim rokovima.

Primer načina obračuna godišnjeg poreza za obveznika koji je ostvario prihod po osnovu zarade kod jednog poslodavca (uz primenu neoporezivog iznosa od 15.300 dinara za zaradu za decembar 2019. godine isplaćenu u januaru 2020. godine, a počev od zarade za januar 2020. godine uz primenu neoporezivog iznosa od 16.300 dinara), ugovora o autorskom delu, od nepokretnosti i kome je izvršen povraćaj doprinosa za obavezno socijalno osiguranje za 2019. godinu:

Izvor: Ministarstvo finansija Republike Srbije