Kompatibilnost logistike, pakovanja i transporta

Veze između dve industrijske grane -logistike i pakovanja veoma su bliske, s obzirom da zahtevi distribucije generišu direktno i zahteve u odnosu na pakovanje, a jedinice pakovanja utiču na karakter i perfomanse logističkih procesa. Po mnogim stručnjacima iz obe oblasti, pakovanje je najznačajniji segment logistike.

Zbog nepobitne činjenice da je bitna zaštita okoline, zato što je jedan od problema ekologije reciklaža, prerada i odlaganje materijala koji je korišćen za pakovanje - promoviše se povratna logistika (reverse logistics) o kojoj smo do sada već pisali u nekim ranijim brojevima.

Navodno je pre 1 000 godina putnik iz Persije na pijaci u Kairu video da su voće, povrće i začini zapakovani u papir i da je to prvi put da je zabeleženo da je neki proizvod zapakovan.
Da bi se proizvod zaštitio tj. sigurno transportovao, skladištio i dostavio do krajnjeg potrošača, on mora da se stavi u određeno pakovanje, omot, odnosno ambalažu. Amabalaža štiti proizvod od raznih mehaničko fizičkih uticaja, hemijskih i mikrobioloških, klimatoloških, raznih manipulacija, ali isto tako ambalaža štiti i spoljašnju sredinu, odnosno ljude, od štetnih uticaja proizvoda. Osim toga, ambalaža igra i komercijalnu ulogu i poboljšava prodaju proizvoda, zbog čega je dizajn ambalaže jedno od njenih najvažnijih svojstava (često i važnije od sadržine).

Koliko puta smo čuli da “pakovanje” prodaje proizvod, i to se odnosi na sve. Čak i u knjižari možete videti ljude koji kupuju knjigu koju već imaju kod kuće, koju su pročitali, ali je korica ili naslovna strana, kao i povez mnogo lepši od onog koji već imaju u svom vlasništvu.

Ambalažu možemo podeliti na sledeći način, prema navedenim kriterijumima

1) Prema osnovnim funkcijama, ambalaža se deli na:

Transportnu ambalažu: koja služi za zajedničko pakovanje manjih jedinica tereta ili za pojedinačno pakovanje velikih tereta, radi transporta na mesto upotrebe ili distribucije. Ona pri transportu i skladištenju štiti proizvode od oštećenja i manipulacija. U odnosu na proizvod, transportna ambalaža deli se na:

• Spoljnu - koja treba da pruži potpunu zaštitu proizvoda od mehaničkih oštećenja, gubitaka i krađa. U nju spadaju razne vrste kontejnera, sanduka, kutija od kartona i sl.

• Unutrašnju - koja štiti proizvod od vlage, korozije i drugih promena izazvanih uticajem spoljašnje sredine. Proizvodi kao što su alati, mašine... imaju i spoljnu i unutrašnju ambalažu.

Komercijalnu ambalažu: u koju se proizvod neposredno pakuje i prodaje potrošaču, pa se još naziva i maloprodajna ili potrošačka ambalaža. Ovo pakovanje vrši proizvođač ili trgovina. Pošto dolazi u neposredni kontakt sa potrošačem, ona istovremeno svojom bojom, oblikom, veličinom i kreacijom vrši plasman proizvoda.

2) Prema načinu i dužini upotrebe, odnosno trajnosti, postoji:

Nepovratna ambalaža - za jednokratnu upotrebu

Ova vrsta ambalaže se upotrebljava jedanput za određeni artikal, a krajnji potrošač je baca. Da li će ambalaža biti nepovratna zavisi od njenih tehničkih, fizičkih svojstava, troškova prevoza i udaljenosti kupca od proizvođača.

Povratna ambalaža - za višekratnu upotrebu. Ova vrsta ambalaže ne troši se u jednom prevozu već se koristi duže vreme. Ona je posebno važna, jer se posle upotrebe može ponovo iskoristiti.

3) Prema materijalu od kog je izrađena, ona može biti: 

papirna, kartonska, plastična, metalna, staklena, drvena, tekstilna, od kombinovanih materijala.

4) Prema obliku razlikujemo:  kutije, kese, tube, vreće, folije i drugo.

Pakovanje može biti i komunikaciono – simbolima, bojama, raznim oznakama “komunicira” sa kupcem ali i sa različitim učesnicima u distributivnom kanalu. Korisnost pakovanja je takođe nešto što privlači kupce. Korisnost u smislu otvaranja i lakog zatvaranja pakovanja radi dužeg trajanja proizvoda - uvek će pre imati pažnju kupca nego pakovanja koja to nemaju. Kao i određena količina proizvoda u pakovanju do koje se došlo raznim istraživanjima potrebe kupaca.

Povezanost logistike, skladištenja i pakovanja se ogleda i u tome da pakovanje bude dizajnirano na način da se može lako čuvati, manipulisati, na bezbedan i efikasan način, ali i da bude jednostavno za rukovanje i da zauzima mali prostor.

Pošta – jedna od važnih karika distribucije

Pošta je vrsta usluge koja se odnosi na prijem, raznošenje, prevoz i isporuku: pisama, dopisnica, paketa i slično. U modernoj eri, mnogi proizvodi se prodaju online, a proizvod sa svojim pakovanjem do kupca ide preko pošte.

Preduzeća za pružanje poštanskih usluga, ranije su po pravilu obavljala i telegrafski i telefonski saobraćaj, pa je zajednička skraćenica bila PTT.

Danas nam je sasvim normalno da putem pošte šaljemo i primamo pisma i pakete. Međutim, premda je ideja o poštanskoj službi nikla vrlo davno, ona se ostvarivala veoma sporo.

U staro doba, u Rimu, država se brinula o isporuci poruka, ali su se te poruke odnosile isključivo na državne poslove. Tokom srednjeg veka, uglavnom udruženje trgovaca održavalo je posebnu i ograničenu poštansku službu, kojom su se koristili isključivo njeni članovi. Tek su u 16. veku vlade nekih zemalja počele uvoditi redovnu poštansku službu; najpre zbog toga što su na taj način mogle nadzirati sumnjivu prepisku; zatim, zbog toga što je poštanska služba predstavljala izvor prihoda; i konačno, zato što je obezbeđivala usluge potrebne javnosti.

Kralj Henri VIII je imao poštansku službu u Engleskoj, a njegovi su naslednici tu službu proširili. Godine 1609. samo su službene listonoše mogli prenositi poruke u obliku pisma. Međutim. londonski trgovci su 1680. godine osnovali sopstvenu službu isporuke pisama u gradu i okolini. To je bila tzv. "peni-pošta", jedno pismo stajalo jedan peni. Ta je pošta poslovala vrlo uspešno, pa ju je engleska vlada preuzela i nastavila njen rad sve do 1801. godine. Čitav taj sistem konačno je promenjen 1840. godine. Uvedene su poštanske marke i jedinstvene tarife za sva mesta u zemlji, a razlika je postojala jedino u vezi sa težinom poštanske pošiljke.
Sve ostale države organizovale su svoj poštanski sistem po uzoru na onaj u Velikoj Britaniji.

U Srbiji 25. maja po starom, odnosno 7. juna 1840. godine po novom kalendaru, otpočela je sa radom prva Pošta na Kalemegdanu u Beogradu. 1866. godine donet je Prvi Zakon o poštama i izdata je prva poštanska marka, a 1874. godine u Bernu, Srbija uz 21 zemlju sveta postaje osnivač Svetskog poštanskog saveza.

Početak pružanja poštanskih usluga nameće se kao potreba za prenošenjem poruka na bezbedan i pravovremen način, te stoga istorijat poštanskog saobraćaja u Srbiji dug više od 165 godina, započinje prenosom pošte konjanicima, glasnicima - tatarima, kasnije diližansama, a potom putem železnice, automobila, parobroda i aviona.

Zanimljivosti

Jedan od neobičnih pojmova, koji se može vezati i za logistiku, je „Problem trgovačkog putnika“. Ovaj problem postavlja sledeće pitanje: S obzirom na spisak gradova i daljinu između svakog para gradova, koji je najkraći mogući put da se poseti svaki grad tačno jednom i vrati se u početni grad?

Problem je prvi put formulisan 1930. godine i jedan je od najintezivnijih problema u optimizaciji. Koristi se kao reper za mnoge metode optimizacije. Iako je problem računski teži, veliki broj heurističkih metoda je poznato. Heuristika se definiše kao nauka o metodama i principima pronalaženja novog.
S obzirom da se pominje u problemu trgovačkog putnika daljina između gradova, nemoguće je ne zapitati se kako se meri zvanično daljina između dva grada?

Pored puno istraživanja, može se doći do više od jedne definicije. Pri tome ne pričamo o modernom merenju, koje danas pokazuju razna pomagala koja imamo pri putovanju i koja pokazuju daljinu između mesta gde se vi nalazite i mesta gde želite da stignete. I opet se vraćamo do toga da to nije zvanična daljina između dva mesta.

Po nekima, uglavnom se uzima centar grada kao polazna tačka, što je opet dosta nejasno. Ne može se uzeti ni ideja da se razdaljina meri između dva Auto moto saveza, zato što nisu uvek postojali. Opet može se naći podatak da svaki grad ima nultu tačku od koje se meri razdaljina od grada do grada i da je ta tačka u pojedinim gradovima Evrope i obeležena.

Nešto što možda najlogičnije zvuči, jeste da se udaljenost između dva grada ili dva udaljena mesta, meri od glavne pošte odakle krećete do glavne pošte vašeg odredišta.

Izvor: Časopis Industrija